یونجه (alfalfa) یونجه یکی از بهترین علوفه ها در تغذیه دام و حیوانات است. ویژگی ها و خصوصیاتی که باعث بالا بودن ارزش تغذیه ای علوفه است عبارت اند از: خوش خوراکی بالا، به طوری که بسیاری از دام و جانوران آن را با اشتها میخورند که حتی در صورت مصرف آزاد آن دام ها و حیوانات ممکن است به دلیل مصرف زیاد دچار قولنج شود.
ارزش انرژی زایی بالا، ارزش انرژی زایی یونجه 120% علوفه ی یولاف است. بنا براین این تغذیه ی 80% یونجه به جای 100% علف یولاف، ارزش انرژی زایی یکسانی دارد.
تغذیه ی زیاد یونجه به خصوص در جیره های که همراه با کنسانتره است میتواند باعث چاق شدن گاو، گوسفند و حیوانات دیگر شود. ولی در جیره های که فقط علوفه دارند، تغذیه ی آزاد ان مشکلی ایجاد نمیکند. در حیوانات در حال رشد و یا دام های شیر ده و یا آبستن که احتیاجات انرژی و پروتئینی بالایی دارند باید از یونجه به عنوان تنها خوراک در بخش علوفه جیره استفاده کرد. میزان پروتئین یونجه نسبتا بالا بوده و بین 17 تا 19 درصد در شرایط معمول متغیر است. سطح بالای پروتئین یونجه میتواند در بدن دام تولید انرزی کند. هم چنین یونجه منبع خوبی از ویتامین های A، B و در صورت در معرض آفتاب بودن، ویتامین D است.
نسبت کلسیم به فسفر در ان 6 به 1 است و در تغذیه ی دام های جوان و در حال رشد باید این نسبت را مورد توجه قرار داد. برداشت یونجه در اوایل تا حداکثر، اواسط گل دهی صورت میگیرد و وقتی که تمام مزرعه به گل نشسته باشد، ارزش تغذیه ای آن به طور قابل توجهی کاهش میابد. تعداد هر چین برداشت این علوفه بستگی به منطقه ی جغرافیای، میزان آبیاری و غیره دارد.
اولین چین معمولا از کیفیت کمتری برخوردار است و دارای علف های هرز بوده و در چین های آخر نیز نسبت ساقه به برگ بالاست. لذا ارزش تغذیه ای کمتری دارند. شبدر و اسپرس از لحاظ ارزش غذایی تقریبا مشابه یونجه می باشند و هر دو در خانواده ی بقولات قرار میگرند. شبدر و اسپرس معمولا با علوفه های خانواده گندمیان کشت میشوند. مزان پروتئین شبدر بین 13 تا 15 درصد متغییر بوده و میزان رطوبت بالای آن در زمان انبار داری ممکن است باعث کپک زدگی شود.
